Onder het kopje microbioom heeft u kunnen lezen over de belangrijke rol die het microbioom heeft om gezond te kunnen blijven. Veel aandoeningen en ziekten beginnen met een verstoring van het microbioom. Bij andere ziekten speelt het microbioom een rol aan de zijlijn. Het kan dan handelen om het ontbreken van bepaalde essentiële bacteriën in het microbioom; maar er kan ook juist sprake zijn van de aanwezigheid van ziekmakende bacteriën in het microbioom. Een mooi voorbeeld is de bacterie Helicobacter pylori die in de maagwand kan wonen. Sommigen hebben deze bacterie; anderen niet. Als je de bacterie bij je draagt kan je maagklachten hebben en maagzweren of zelfs maagkanker ontwikkelen en als je de bacterie uitroeit dan verdwijnen de maagklachten, genezen de maagzweren en komen deze ook niet meer terug. In het hoofdstuk “Welke ziekten behandelen we” op deze site vertellen we hier meer over. Er zijn aanwijzingen dat de aanwezigheid van de bacterie Helicobacter bilis kan leiden tot galblaaskanker. Een ander voorbeeld waarbij de aanwezigheid van één specifieke bacterie een specifiek ziektebeeld veroorzaakt is de infectie met de bacterie Mycobacterium Avis, subspecies paratuberculosis waarvan wij geloven dat deze waarschijnlijk de oorzaak is van de ziekte van Crohn. Als dit waar is moet de behandeling van de ziekte van Crohn dus gericht worden op het uitroeien van deze bacterie.
Soms echter is niet bekend welke specifieke component in het microbioom; iets wat er niet in hoort of iets wat ontbreekt of alleen een verstoord evenwicht aan de basis staat van het ontstaan van een ziekte of ziekteverschijnselen. Als er toch het idee bestaat dat de ziekteverschijnselen vanuit een verstoord microbioom worden veroorzaakt dan kan je de behandeling dus niet richten op één specifieke bacterie en dan kan je ervoor kiezen het hele microbioom te behandelen door het bestaande microbioom zoveel mogelijk te vervangen door het microbioom van een gezonde donor. Dit noemen we een poeptransplantatie; in de Engelse literatuur spreekt men over een “fecal microbial transplant (FMT)”. Er zijn veel aanwijzingen; maar nog geen hard bewijs dat een poeptransplantatie een gunstig effect kan hebben bij een groot aantal ziektebeelden. Als een patiënt het microbioom van een gezonde donor heeft gekregen ontstaat er een nieuw evenwicht in de darm, worden andere chemische stofjes geproduceerd en ontstaat een andere interactie met het immuunsysteem van de ontvanger. We hebben nog maar heel weinig kennis van de geheimen die het microbioom in zich draagt; maar over de belangrijke rol van het microbioom bestaat geen discussie.
We kunnen natuurlijk nog 30 jaar wachten totdat we door verder onderzoek precies weten welke component in het microbioom bij welke ziekte moet worden aangepakt; maar veel patiënten met een ziekte die nu niet goed kan worden behandeld met de bestaande therapieën hebben geen tijd om nog 30 jaar te wachten. Voor hen is dit de enige kans om een poeptransplantatie te proberen. We hopen in de nabije toekomst te gaan starten met poeptransplantatie. We kunnen daarbij geen garantie geven dat dat zal helpen; maar we kunnen op basis van de ter beschikking staande gegevens wel zeggen dat het mogelijk zou kunnen helpen. En we kunnen garanderen dat het een veilige therapie is. Iedereen die met zijn behandelaar in het Brabant-MBC kiest voor een poeptransplantatie doet dat in de wetenschap dat er nog geen hard wetenschappelijk bewijs is dat deze therapie ook echt helpt. Poeptransplantaties worden niet genoemd in de richtlijnen. Dat kan alleen veranderen als er bewijs komt dat de poeptransplantatie een gunstig effect heeft. Daar willen we in het Brabant-MBC aan werken. Van iedereen die een poeptransplantatie ondergaat worden de gegevens prospectief door ons verzameld en gedeeld met andere artsen en zo mogelijk gepubliceerd. Daar geeft iedere behandelde patiënt ook vooraf schriftelijk toestemming voor. Zo draagt iedere patiënt die wordt behandeld ook bij aan het verzamelen van kennis die mogelijk van nut is voor de patiënten die in de toekomst voor dezelfde aandoening worden behandeld. Zodra er meer duidelijk is over de mogelijkheden betreffende de poeptransplantatie zal hier op de site meer informatie komen.
Intermezzo – bezoek aan het centrum met de meeste ervaring met poeptransplantaties
De grote pionier op het gebied van poeptransplantaties is professor Thomas Borody in het Centre for Digestive Diseases in Sydney, Australië. Een van onze MDL-artsen, onze MDL-arts Wink de Boer is met professor Borody bevriend en zij hebben in het verleden samengewerkt in wetenschappelijk onderzoek naar de bacterie Helicobacter pylori in de maag. Ook hebben ze samen een groot aantal artikelen gepubliceerd in gerenommeerde Medische Tijdschriften. Beiden hebben derhalve een goede reputatie op het gebied van medische research. Professor Borody heeft in zijn kliniek al meer dan 12.000 poeptransplantaties verricht en Wink de Boer heeft de kliniek in Sydney bezocht en twee weken meegelopen om van de daar opgedane ervaringen te leren en de protocollen over te nemen. In het Brabant-MBC gebruiken we de protocollen van prof Borody; gezien het grote aantal poeptransplantaties wat daar is verricht weten we ook zeker dat de procedure veilig is.
